Rüzgarların Arasında

image

Filmin Künyesi:

RÜZGARLARIN ARASINDA | RISTTUULES | Yönetmen: MARTTI HELDE / Oyuncular: LAURA PETERSON (Erna), MIRT PREEGEL (Eliide), TARMO SONG (Heldur), INGRID ISOTAMM (Hermiine), EİNAR HİLLEP / Estonya / 2014 / Siyah-Beyaz / 87´

Sinopsis:

Rüzgarların Arasında bugüne kadar zorunlu göç hakkında yapılmış en şiirsel film olabilir. 1941 Haziran’ında Baltık ülkelerinde evlerinden zorla çıkarılarak Sibirya’ya trenlere bindirilen, on yıllarca açlığa, soğuğa, zor çalışma koşullarına ve ölüme göğüs germek durumunda kalan yüz binleri anmak için yazılmış bir şiir gibi. Gerçek bir hikayeden esinlenen senaryo, Erna ve kızının hikayesini siyah-beyaz yaşayan tablolar, Erna’nın mektuplarını okuyan üst ses ve fısıltıları ortam sesleriyle karıştıran bir ses tasarımı ile usulca aktarırken, izleyiciyi trajediyle daha önce girmediği bir ilişkiye sokuyor ve kalbine işliyor. Karanlık, çok karanlık bir dönemde, zamanın donduğu anlarda, hafızanın paramparça edebilen hallerinde, bir rüya ya da bir kabus olarak yaşamın bilgisinde ve insanın dayanma gücünün ucu açık sınırlarında bir yolculuk bu. İnsanlık tarihini böyle görebilseydik, burası farklı bir yer olurdu.

Not: Yukarıdaki paragraf !f İstanbul sayfasından alınmıştır.

Artılar

  • Genel anlamda başarılı bir film olmuş.
  • Siyah-Beyaz renk tercihi olumlu olmuş.
  • Dış ses kullanılarak sürekli mektup okur gibi bir yapı kullanılması başarılı olmuş.

Eksiler

  • Tempo azıcık daha iyi dengelenebilirdi.
  • Gerçek hikayenin aktarılmasında dönemin gerçekliği ile ilgili biraz daha ayrıntı verilebilirdi.

Keşif

  • Filmden bir replik: “Dul, eşi olmayan; öksüz, anne-babası olmayan; peki çocuğu olmayan kadına ne denir?”
  • Filmin bir yerinde geçen “öpüp öpüp gözyaşı silme” ne güzel bir ifade ediştir.
  • Küçük çocuğun sürgünde zorla tutulurken resim yapmaya çalıştığı sahne güzeldi.
  • Senaryonun dilindeki şiirsel yapıyı beğendim.
  • Film kimi yönleriyle zaman zaman “Kuleli Ev” (Yönetmen: Eva Neymann) filmini anımsattı.

Öylesine

  • “Fotoğraflar ve Suretler”

Narın Rengi

image

Filmin Künyesi:

NARIN RENGİ | SAYAT NOVA, NRAN GUYNE | Yönetmen: SERGEI PARAJANOV / Oyuncular: SOFIKO CHIAURELI, MELKON ALEKIAN, VILEN GALUSTIAN, GEORGI GEGECHKORI, HOVHANNES (ONIK) MINSASIAN, SPARTAK BAGASHVILI , MEDEA JAPARIDZE, GRIGORI MARGARIAN / Ermenistan / 1968 / Renkli / 77´

Sinopsis:

Sembolik bir şiir tiyatroda sahnelenseydi, nasıl bir şey çıkardı ortaya? Böyle bir şey olurdu herhalde. Kafkas dağlarında yaşamış en büyük ozan olarak kabul edilen Ermeni Artin Sayadyan’ın, nam-ı diğer Sayat Nova’nın (Şarkıların Efendisi) şiirlerinden esinlenen Narın Rengi, ozanın hayatındaki kırılma noktalarını son derece imgesel bir dille perdeye aktararak sinemayla ilgili alışkanlıklarımızı tokatlıyor. Restore edilmiş versiyonuyla izleyicilerle buluşan bu kült film, çekildiği zaman ve coğrafya için konu itibariyle oldukça cesur. Yönetmeninin tutuklanmasında ve hapis yatmasında da epey bir rol oynamış. 1968’de çekilen, son derece deneysel ve gerçeküstücü olan bu eser, şairin iç dünyasının yönetmenin hayal gücüyle harmanlanarak üç boyutlu minyatüre dönüşmüş hâli adeta. Peş peşe sıraladığı dinî ve kültürel sembollerle dolu zengin görsel tablolarıyla aşkı, acıyı, hayal kırıklığını ve hüznü anlatan film gizemli, bazen ürkütücü, fakat tam anlamıyla düşsel bir ziyafet.

Not: Yukarıdaki paragraf !f İstanbul sayfasından alınmıştır.

Artılar

  • Film genel anlamda izlemeye değer.
  • Kostüm, dekor ve sahne tasarımı çok başarılı.

Eksiler

  • İlk izleyişte filme tamamıyla vakıf olmak pek mümkün değil.
  • Filmin çok fazla alegori ve alt metin içermesi odakta kalmayı zorlaştırıyor.

Keşif

  • Kitapların açık alanda durduğu ve rüzgarın sayfalarını açtığı sahne çok güzeldi.
  • Halının bir saatin sarkacı gibi hareket ettiği sahne güzeldi. Zamanı dokuyor gibiydi.
  • Filmi izlerken o kadar çok sembol ile karşılaşıyoruz ki hafızada tutmak pek mümkün değil. Bazı ilginç sahneler: Kurban edilen koçların başları, Manastırın içinin koyunlarla dolu olması, erkeklerin ayaklarını yıkayıp üzüm ezmesi, ekranın 3 kareye bölündüğü yerler.
  • Filmden bir replik: “Penceredir bu dünya”
  • Filmdeki çoğu sahne bir tablo gibiydi.
  • Film ne tam bir kurmaca ne de tam bir belgesel.
  • Filmin halı ile kurduğu yoğun ilişki “Buta” (Yönetmen: Ilgar Najaf) filmini anımsattı.

Öylesine

  • “Semboller ve Alt Metinler” 
  • “Denizde kum filmde sembol”

Unutursam Fısılda

image

Filmin Künyesi:

UNUTURSAM FISILDA | Yönetmen: Çağan Irmak / Oyuncular: Farah Zeynep Abdullah (Hatice/Ayperi), Mehmet Günsür (Tarık), Işıl Yücesoy (Hanife), Kerem Bursin (Erhan), Gözde Cığacı (Hanife), Hümeyra (Hatice/Ayperi), Köksal Engür (Erhan), Gürkan Uygun (Plak Yapımcısı) / Türkiye / 2014 / Renkli / 123´

Sinopsis:

Sağlık lisesinden yeni mezun olup, kasabanın sağlık ocağında hemşireliğe adım atan Hanife ve aykırı kzı kardeşi Hatice, küçük ve kendi halinde, muhafazakar bir kasabada yaşamaktadırlar. Hanife ne kadar çekingen ve içine kapanıksa, Hatice bir o kadar haylaz, laf dinlemez ve başına buyruktur. Edebiyata meraklı Hanife kimselere göstermeden bir şiir defteri tutarken, Hatice çevresindeki herkesi unutacak kadar şarkı söylemeye tutkundur. Bir gün yeni atanan kaymakamın oğlu Tarık kasaba merkezine gelir ve iki kız kardeşin hayatı o günden sonra tamamen değişir…

Artılar

  • Bir önceki “Tamam Mıyız” filminin kötülüğünü unutturacak kadar iyi bir film.
  • Farah Zeynep Abdullah’ın oyunculuğu oldukça başarılı.
  • Geçmiş ile bugünün iç içe kurgulanması başarılı bir şekilde uygulanmış.
  • Şarkıları beğendim hele o ilki harikaydı.
  • Kostüm ve dekor tasarımı başarılı.
  • Plak Yapımcısı/Prodüktör rolünde Gürkan Uygun filme renk katmış.
  • Eski dergi, fotoroman, gazete, plak ve eşyaların Ayperi için özel olarak saklandığı oda çok güzeldi.

Eksiler

  • Diyaloglarda sıkça rastladığımız “…pu” kelimesi çok kulak tırmalayıcıydı 🙁
  • Tarık’ın birdenbire ortaya çıkan “Rock” müzik sevgisini anlamlandırmak/çözümlemek zor.
  • Filmin ikinci yarısının başlarındaki klişe diyaloglar başarısızdı.
  • Karakterlerin güzel güzel konuşurlarken birdenbire argolu konuşmaya başlamalarını açıkçası anlayamadım.
  • Özellikle plakçıları dolaşma, evde kayıt yapma sahneleri biraz skeç tadındaydı. Yer yer güldürse de gerekliliği tartışılır.
  • Rock müzik ve rakı balık esprisi 🙁
  • Oğulları ile barışmak için gelen Tarık’ın ailesi ile buluşmalarında Ayperi’nin giydiği kıyafet neydi öyle 🙁

Keşif

  • Hanife ve Hatice isimleri 1970’lere yaraşır isimler olmuşlar.
  • Hanife’nin gençliğini canlandıran Gözde Cığacı ile yaşlılığını canlandıran Işıl Yücesoy oldukça birbirlerine benziyorlar. İyi bir seçim olmuş.
  • Şiire kabiliyeti olan Hanife bana “Taş Bebek” (Yönetmen: Krzysztof Krauze , Joanna Kos) filminde Roman şair Bronisława Wajs karakterini hatırlattı. İki kadın şairimizin de aslında şiirlerden ticari bir beklentileri yok, saf ve temiz duygularla şiirlerini yazıyorlar. “Taş Bebek” filminde aşağıdaki replik çok güzel anlatıyor ve özetliyor aslında bu durumu.
    “Şiirden para alınır mı ki? Onlar benim değil ki. İstedikleri zaman gelip istedikleri zaman gidiyorlar.”
  • Filmin ikinci yarısı ilki kadar başarılı değil.
  • Filmin son sahnesi güzeldi ama keşke ilk hitleri olan şarkı çalsaydı.
  • Ayperi ve Tarık’ın evlerinde duvarda asılı olan Ayperi’nin büyük resmi bana “Sevmek Zamanı” (Yönetmen: Metin Erksan) filminde Boyacı Halil (Müşfik Kenter) ile  onun, duvarda asılı olan resmine/suretine aşık olduğu Meral’i (Sema Özcan) hatırlattı. Tarık da keşke sadece Ayperi’nin suretine aşık mı kalsaydı dedim içimden.
  • Filmin başlarında Hatice karakterine yüklemeye çalışılan (en azından benim öyle düşündüğüm) “Erkek Fatma” rolü çok kuvvetli işlenememiş gibi geldi bana. Hatice’yi bir tek erkeklerle bir futbol maçı yaparken görüyoruz o kadar.
  • Farah Zeynep Abdullah her kıyafeti ile ayrı bir güzel.
  • Hümeyra’nın sabah sabah kendini gecelikle sokağa attığı ve sonrasında ablasının onu alıp eve döndükleri sahne oldukça duygusal ve güzeldi.
  • Bu film çok kötü olmasa da Çağan Irmak, “Dedemin İnsanları” filminden sonra aynı seviyede bir film henüz yapamadı.
  • Kısa süre gözükmesine rağmen Media karakterindeki oyunculuğu beğendim.
  • Filmden bir replik: “Bu sözler müziksiz acıtıyor”

Öylesine

  • “Adını Ayperi Koydum”
  • “Ayperi Nasıl Hatırlar”

Taş Bebek

image

Filmin Künyesi:

TAŞ BEBEK | PAPUSZA| PAPUSZA   | Yönetmen:  Joanna Kos-Krauze, Krzysztof Krauze  / Oyuncular:  Jowita Budnik (Papusza), Antoni Pawlicki (Jerzy Ficowski), Zbigniew Waleryś (Dionizy Wajs), Artur Steranko (Czarnecki), Joanna Niemirska (Wanda Ficowska), Andrzej Walden (Julian Tuwim)  / Polonya / 2013 / Siyah-Beyaz / 131´

Sinopsis:

Gerçek bir yaşam öyküsüne dayanan Taş Bebek, Papusza lakaplı Bronisława Wajs’ın trajik kaderini anlatıyor. Papusza şiirlerini resmi olarak yayımlayan ve Lehçeye çevrilen ilk Roman şairdir. Tüm bunlar iki adamın çabasıyla gerçekleşir: Polonya’daki Roman cemaatinin yaşayışına odaklanan şair tarihçi Jerzy Ficowski ve Julian Tuwim. Karlovy Vary’de prömiyerini yapan Taş Bebek, Roman cemaatini etkileyen olaylarla bu efsanevi şairin hikâyesini anlatıyor: “Papusza tanınan biri. Hayat hikâyesi bir zamanlar lanetli şairi anlatan bir efsane olarak düşünülürdü. Bu hikâyeyi canlandırabilmek için doğru dili aradık. Siyah-beyaz çekim, hikâyeye duygusal bir kesinlik kattı. 1950-1960’larda çekilen fotoğraflardan esinlendik. Görüntülerin güzel olmasını istedik; çünkü artık bu dünyayı yeniden yaratamayız: 1950’lerin Polonya’sında bir shtetl. Bunun doğru yaklaşım olup olmadığına karar vermek ise izleyici ve eleştirmenlere kalmış.” – Joanna Kos-Krauze

Artılar

  • Filmi oldukça beğendim.
  • Oyunculuklarda Jowita Budnik, Antoni Pawlicki  ve Zbigniew Waleryś çok başarılıydılar.
  • Pastoral görüntüler bir harika.
  • Senaryoyu beğendim.
  • Müzikler tadındaydı.

Eksiler

  • Filmde sahneler arasındaki kesmeler sanki biraz fazla olmuş.
  • Filmde kullanılan zaman kaydırmalı anlatım zaman zaman anlaşılırlığı olumsuz etkiliyor.

Keşif

  • Filmin ilk bölümünde görüntüler çok güzel fakat konu biraz durağan/sıkıcı iken; ikinci bölümde görüntüler normal seviyeye inerken konu oldukça tempo ve heyecan kazanıyor.
  • Filmden bir replik: “Mezarıma sakın taş dikme. Ağırlığım bana zaten yetiyor.”
  • Filmde kimi sahnelere eşlik eden kuşları anlamlı buldum. Özellikle Papusza’nın yalnız başına olduğu sahnelerde ona eşlik eden bir kuş oluyor genellikle.
  • Filmde Papusza’nın ailesinin ve çevresinin okumuş olmayı kötü bir şey olarak görmelerini ve de şiirlerin gün yüzüne çıkmasından sonra hayatlarının daha kötüye gitmesini oldukça ilginç buldum.
  • Bir sahnede yağmurlu bir havada kapının eşiğinde Papusza ve Jerzy yan yana durmaktadırlar. Bu sahne bana “Sevmek Zamanı” (Yönetmen: Metin Erksan) filminde benzer yağmurlu bir sahnede duvarın dibinde yan yana bekleyen “Meral” (Sema Özcan) ve “Halil” (Müşfik Kenter) ikilisini hatırlattı.
  • Filmden bir replik: “Şiirden para alınır mı ki? Onlar benim değil ki. İstedikleri zaman gelip istedikleri zaman gidiyorlar.”
  • Filmde anlatılan olaylar o dönemki Polonya’da yaşayan Romanlar için okumuş olmanın yarardan çok zarar getirdiğini gösteriyor.

Öylesine

  • “Inside Papusza” | “Sen Şiirlerini Yaz”
  • “Biz şiirsiz kaldık.”
  • “Bronisława Wajs, 1949”
  • “Şiir yazan Romanı taşlarlar.”